ترتیب درجات، رتبه ها ، ارشدیت ، فرماندهی ریاست و مدیریت

ماده ۳۳

شغل نظامی ، کارمندی و شغل مشترک عبارت است از مجموعه وظایف مشخصی که در جداول سازمان برای یک شغل پیش بینی شده است . مشاغل فرماندهی در نیروهای مسلح از مشاغل نظامی است و مشاغل مدیریت در کلیه رده ها از مشاغل مشترک می باشد .

ماده ۳۴

ترتیب درجات پرسنل نظامی در نیرو های مسلح به شرح زیر است :

 ارتش جمهوری اسلامی ایران  سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
 
نیروی زمینی و نیروی هوایی 

نیروی دریایی  نیروی زمینی ، نیروی هوایی ، نیروی دریایی ، مقاومت و نیروی قدس 

نیروی دریایی

۱ سرباز ناوی سرباز ناوی

۲ سرباز دوم ناوی دوم سرباز دوم ناوی دوم

۳ سرباز یکم ناوی یکم سرباز یکم ناوی یکم

۴ سرجوقه سر ناوی رزم یار ناوی رزم یار

۵ گروهبان سوم مهناوی سوم رزم آور سوم ناویار سوم

۶ گروهبان دوم مهناوی دوم رزم آور دوم ناویار دوم

۷ گروهبان یکم مهناوی یکم رزم آور یکم ناویار یکم

۸ استوار دوم ناو استوار دوم رزم دار دوم ناودار دوم

۹ استوار یکم ناو استوار یکم رزم دار یکم ناودار یکم

۱۰ ستوان سوم ناوبان سوم ستوان سوم پاسدار ناوبان سوم پاسدار

۱۱ ستوان دوم ناوبان دوم ستوان دوم پاسدار ناوبان دوم پاسدار

۱۲ ستوان یکم ناوبان یکم ستوان یکم پاسدار ناوبان یکم پاسدار

۱۳ سروان ناو سروان سروان پاسدار ناو سروان پاسدار

۱۴ سرگرد ناخدا سوم سرگرد پاسدار ناخدا سوم پاسدار

۱۵ سرهنگ دوم ناخدا دوم سرهنگ ۲ پاسدار ناخدا دوم پاسدار

۱۶ سرهنگ ناخدا یکم سرهنگ پاسدار ناخدا یکم پاسدار

۱۷ سرتیپ دوم دریادار دوم سرتیپ ۲ پاسدار دریادار دوم پاسدار

۱۸ سرتیپ دریادار سرتیپ پاسدار دریادار

۱۹ سرلشگر دریابان سرلشگر پاسدار دریابان پاسدار

۲۰ سپهبد دریا سالار سپهبد پاسدار دریاسالار پاسدار

۲۱ ارتشبد دریا بد ارتشبد پاسدار دریابد پاسدار

تبصره ۱- ترتیب درجات پرسنل نیروی انتظامی (ژاندارمری ، شهربانی برابر درجات نیروی زمینی ارتش و پرسنل کمیته انقلاب اسلامی طبق درجات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی می باشد . )

تبصره ۲- عناوین درجات بسیج برابر درجات مصوبه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی می باشد . با این تفاوت که به جای کلمه پاسدار کلمه بسیجی قرار می گیرد .

تبصره ۳- عناوین درجات مذکور در بند های ۵ و ۶ و ۷ نیروی زمینی ارتش در شهربانی به ترتیب عبارت است از : سرپاسبان سوم ، سرپاسبان دوم ، سرپاسبان یکم .

ماده ۳۵

ترتیب رتبه های خدمتی کارمندان ستاد فرماندهی کل قوا، ارتش، سپاه ، نیروی انتظامی و وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو های مسلح و سازمان های وابسته به آنها به شرح زیر است :

(۲)کارمند رتبه ۲      (۱۲) کارمند رتبه ۱۲

(۳) کارمند رتبه ۳      (۱۳) کارمند رتبه ۱۳

(۴) کارمند رتبه ۴     (۱۴)کارمند رتبه ۱۴

(۵) کارمند رتبه ۵      (۱۵) کارمند رتبه ۱۵

(۶) کارمند رتبه ۶      (۱۶) کارمند رتبه ۱۶

(۷) کارمند رتبه ۷)     (۱۷) کارمند رتبه ۱۷

(۸) کارمند رتبه ۸     (۱۸) کارمند رتبه ۱۸

(۹) کارمند رتبه ۹      (۱۹) کارمند رتبه ۱۹

(۱۰) کارمند رتبه ۱۰     (۲۰)کارمند رتبه ۲۰

به منظور روشن شدن ارشدیت بین پرسنل ستاد فرماندهی کل قوا، ارتش ، سپاه ، نیروی انتظامی و  وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو های مسلح در برخورد ها و روابط سازمانی و یا در دست گیری فرماندهی ، ریاست یا مدیریت هنگام بروز بحران و یا در تجمعات نظامی که بر اساس سلسله مراتب (تابعیت ) تشکیل نشده باشد ، قواعد و مقررات ارشدیتی باید وجود داشته باشد که ترتیب آن به شرح زیر است :

الف : نظامیان :

(۱) بین دو نظامی ، ارشد کسی است که دارای درجه بالاتر باشد .

(۲)  بین نظامیان هم درجه ارشد کسی است که درجه شغل سازمانی وی بالاتر باشد .

(۳) در صورت تساوی درجه و شغل سازمانی ، دارنده درجه ثابت نسبت به دارنده درجه موقت ارشدیت دارد .

(۴) در صورت تساوی درجه و درجه شغل سازمانی ، ارشد کسی است که خدمت وی در درجه فعلی بیشتر باشد ، مگر در مورد سلسله مراتب فرماندهی یا ریاست یا مدیریت که در این صورت فرماندهی یا مدیریت نسبت به مرئوس خود ارشد است .

(۵) در صورت تساوی شرایط بالا ارشد کسی است که قدمت خدمت وی در درجه قبلی بیشتر باشد و به همین ترتیب به درجات قبل از آن .

(۶) در صورت تساوی کلیه شرایط بالا پرسنل کادر ثابت نسبت به پرسنل پیمانی و وظیفه ارشد خواهد بود .

(۷) در صورت تساوی کلیه شرایط بالا ، ارشد کسی است که نشان جنگی در درجه بالاتر داشته باشد .

(۸) در صورت تساوی کلیه شرایط بالا ، ارشد کسی است که طبق دستور مقام بالاتر سمت فرماندهی یا ریاست یا مدیریت را عهده دار باشد .

(۹) در صورت تساوی کلیه شرایط بالا پرسنل رسته های رزمی نسبت به پرسنل رسته های پشتیبانی رزمی و خدمات رزمی ارشدیت دارند .

(۱۰) در صورت تساوی کلیه شرایط بالا اگر منظور از تعیین ارشد، عهده دار شدن فرماندهی در یک وضعیت بحرانی باشد ، ارشدیت و در نتیجه فرماندهی با پرسنلی است که در آن محل و وضعیت ابواب جمعی بیشتری داشته باشد .

ب) بین کارمندان :

ارشد بین کارمندان با توجه به رتبه های خدمتی آنان طبق مقررات مذکور در بند الف این ماده می باشد .

پ) بین نظامیان و کارمندان :

ارشد بین نظامیان و کارمندان در مشاغل مشترک با توجه به ترتیب همطرازی درجات نظامی و رتبه های کارمندان مذکور در مواد ۳۴ و ۳۵ مقررات بند الف این ماده بوده و صرف نظامی یا کارمند بودن موجب ارشدیت پرسنل بر یکدیگر نخواهد بود .

تبصره : با توجه به اینکه ارتقاء نظامیان از درجه سرتیپی به بالا در چارچوب نیاز های محدود سازمانی و با صدور فرمان مقام فرماندهی کل قوا تحقق مییابد و با نگرش به اینکه ارتقاء رتبه کارمندان دارای چنین امتیازی نمی باشد به منظور حفظ نظام فرماندهی و شیرازه تشکیلاتی نیرو های مسلح ، نظامیانی که به درجات سرتیپی به بالا ارتقاء یافته و یا در مشاغل درجات اخیر الذکر انتصاب می یابند به کلیه کارمندان رتبه های ۱۸ و ۱۹ و ۲۰ که در مشاغل درجات فوق الاشاره قرار دارند ارشدیت خواهند داشت .

ماده ۳۷

ارشد ترین مقام در هر یک از بخش های نیرو های مسلح :

الف : رئیس ستاد فرماندهی معظم کل قوا ارشد ترین مقام در نیرو های مسلح جمهوری اسلامی ایران می باشد 

ج) فرماندهی کل سپاه ارشدترین مقام در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی می باشد .

د) فرماندهی نیروی انتظامی ارشد ترین مقام در نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران می باشد.

تبصره : در صورتی که برای ارتش فرمانده تعیین شود فرمانده کل ارتش ارشد ترین مقام ارتش بوده و جای ب و ج تعویض می شود ، یعنی فرمانده کل ارتش در ردیف دوم و فرماندهی کل سپاه  در ردیف سوم قرار می گیرد .

ماده ۳۸

فرماندهان ناو یا هواپیما ، هلی کوپتر نه تنها بر کلیه پرسنل مربوط فرماندهی دارند بلکه کلیه کسانی که با این وسیله مسافرت می نمایند در تمام مدتی که در وسیله سوار هستند از هر درجه یا رتبه که باشند مکلف به اجرای مقررات داخلی ناو یا هواپیما بوده و از دستور فرمانده ناو یا هواپیما در این مورد باید تبعیت کنند .

ماده ۳۹

در غیاب فرماندهی یا رئیس ، فرماندهی یا ریاست از سوی شخصی که به عنوان جانشین جهت تصدی مسئولیت های محوله مورد تصویب مقام ذیصلاح واقع گردیده اعمال می گردد و در صورت عدم حضور جانشین ، ارشد پرسنل عهده دار مسئولیت فرماندهی خواهد بود .

ماده ۴۰

فرمانده ، رئیس یا مدیر می تواند ، قسمتی از اختیارات خود را به مرئوس بلافصل خود تفویض  نماید . اینکار باعث سلب مسئولیت و همچنین باعث سلب همان اختیارات از تفویض کننده اختیارات نخواهد بود .

ماده ۴۱

هرگاه یگانی در موقعیتی و یا در مقابل واقعه ای قرار بگیرد ، به طوری که فرمانده یگان دسترسی فوری به فرمانده بالاتر و سلسله مراتب بعدی نداشته و طبیعت واقعه نیز موجودیت یگان را تهدید و یا بیم ایراد لطمه و خسارت به ماموریت های محوله و اموال یا تاسیسات ذیربط برود ، فرمانده واحد ملزم است به ابتکار خود و به اقتضای وضعیت بدون فوت وقت تصمیمات لازم را اتخاذ و با سریع ترین وسیله ، فرمانده خود را از وضعیت مطلع و ادله خود را در اسرع وقت گزارش نماید .